3. Wat zeggen de ontwerpeisen en aanbevelingen?
In dit onderdeel worden de verschillende ontwerpeisen en aanbevelingen van Vrij CLB Netwerk in detail beschreven. Dit zijn de randvoorwaarden waaraan het vitaliteitsbeleid van het centrum moet voldoen. Deze ontwerpeisen en aanbevelingen werden ontworpen op basis van een analyse van de wetenschappelijke literatuur, de best practices en de CLB-context.
Per ontwerpeis worden telkens documenten en instrumenten meegegeven (zie ‘Toolbox’) die kunnen gebruiken om concreet aan de slag te gaan.
Ontwerpeis 1: er is een welzijnsbeleid voor wat betreft het welzijn IN het werk
- Wat?
Met deze ontwerpeis willen we beogen dat er gewerkt wordt aan een optimale arbeidsorganisatie (op vlak van cultuur en structuur) en een duidelijke jobinhoud. Hoe wordt het werk georganiseerd? Wie doet wat, wanneer en hoe? Hoe wordt ervoor gezorgd dat teamleden duidelijk en transparant communiceren naar elkaar? Is er tijd en ruimte voor teamintervisie?
Voorbeelden
- Werken aan de processen en de structuur van de organisatie.
- Jobcrafting (dit is een methode waarbij kleine wijzigingen in de job ervoor zorgen dat het werk meer energie geeft en minder energie ontneemt).
- Aangepast werk waar nodig en mogelijk.
- Goede systemen die samenwerken faciliteren.
- Coachingsgesprekken om jobinhoud op te volgen en bij te sturen.
- Wie heeft welke rol binnen deze ontwerpeis?
- CLB-bestuur
Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid ten aanzien van de arbeidsorganisatie van het centrum en bepaalt de missie en visie van de organisatie.
- Leidinggevenden
De leidinggevende is verantwoordelijk voor het organiseren van werkbaar en wendbaar werk en het creëren van een duidelijke jobinhoud. De leidinggevende zorgt ervoor dat medewerkers geïnformeerd worden over de verschillende aspecten binnen het welzijnsbeleid, hij geeft het kader en schetst de risico’s.
- Interne preventieadviseur
De interne preventieadviseur ondersteunt de leidinggevende en geeft advies bij vragen. De preventieadviseur zal bij de centrumbezoeken aandacht hebben voor de uitbouw van het lokale vitaliteitsbeleid. Dit thema is opgenomen in de globale risicoanalyse van de centra.
- Externe dienst PBW
De psychosociale preventieadviseurs van de externe dienst werken mee aan de evaluatie van het vitaliteitsbeleid.
Tijdens de centrumbezoeken van de externe dienst wordt ook aandacht besteed aan het vitaliteitsbeleid van de lokale centra. - Team en medewerker
Elk team en elke medewerker draagt een eigen verantwoordelijkheid in het uitvoeren van zijn werk. Het team en de medewerker signaleren daarnaast wanneer de arbeidsorganisatie niet voldoet of de jobinhoud onduidelijk is. Zij kunnen voorstellen tot verbetering doen aan de leidinggevenden.
- CLB-bestuur
- Aanbevelingen
- Het bestuur toetst bij het nemen van beslissingen omtrent de arbeidsorganisatie steeds af wat de invloed is op het welzijn van het personeel.
Meer informatie over de manier waarop een bestuur zich kan organiseren om dergelijke beslissingen te kunnen nemen, zijn te vinden op de webpagina ‘Waardevol besturen’ (vb. ontwerpeis 8).
- De leidinggevende is verantwoordelijk voor de implementatie van een arbeidsorganisatie die het welzijn van het personeel waarborgt.
Meer informatie over een leiderschapsstructuur die ervoor kan zorgen dat deze aanbeveling opgevolgd kan worden, is te vinden op de webpagina ‘Waardevol leidinggeven’ (onderdeel ‘Structuur’).
- De leidinggevende neemt de rol op van leider, manager en coach binnen de organisatie.
De verschillende rollen die de leidinggevende dient op te nemen in het kader van de arbeidsorganisatie en ten aanzien van het duidelijk stellen van de jobinhoud (leider, manager, coach) worden toegelicht binnen de webpagina ‘Waardevol leidinggeven’ (onderdeel ‘Cultuur’).
- De leidinggevende communiceert transparant, is integer en stelt een voorbeeld binnen de organisatie.
Deze aanbeveling wordt verduidelijkt binnen de webpagina ‘Waardevol leidinggeven’, onderdeel ‘Cultuur’.
- Het team is zelfsturend volgens de visie van Vrij CLB Netwerk op zelfsturing.
Zelfsturing verhoogt het gevoel van autonomie en creëert motivatie, deze twee elementen verhogen dan weer het welzijn binnen de organisatie.
Meer informatie over zelfsturing is te vinden op de webpagina ‘Waardevol leidinggeven’ – De vrij CLB visie op leiderschap. - Het team engageert zich ertoe om het gezamenlijk opgemaakte team charter na te leven en bij te sturen indien nodig.
Afspraken die binnen het teamcharter gemaakt worden zorgen voor een duidelijke rolverdeling en bevorderen de communicatie binnen het team en tussen teams.
Meer informatie over de inhoud van een dergelijk teamcharter kan je vinden op de webpagina ‘WAARDEvol leidinggeven’ – ‘Innovatieve arbeidsorganisatie’. - De medewerker gedraagt zich als een professional en engageert zich om het team charter (teamdoelstellingen, waarden, …) na te leven.
- Het bestuur toetst bij het nemen van beslissingen omtrent de arbeidsorganisatie steeds af wat de invloed is op het welzijn van het personeel.
TOOLBOX | ||||||
Materiaal De inhoud van deze toolbox is opgedeeld in 3 delen. Het eerste deel bevat het materiaal dat ondersteuning geeft op niveau van de organisatie. Het tweede deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het team en het derde deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het individu (= de medewerker).
|
||||||
Good practices uit toernee vital Hier zullen de good practices omtrent welzijn IN het werk, die verzameld werden tijdens de toernee vital, gepubliceerd worden. |
Ontwerpeis 2: er is een welzijnsbeleid voor wat betreft het welzijn OP het werk
- Wat?
Met deze ontwerpeis willen we beogen dat er gewerkt wordt aan de fysieke en sociale werkomgeving. Deze ontwerpeis vereist initiatieven om het optimale functioneren van de CLB-medewerker te faciliteren, te stimuleren en te borgen. Als hieraan gewerkt wordt, dan is dit vaak vanuit een combinatie van arbeidssociologie, arbeidspsychologie, en arbeidskunde in zijn algemeenheid.
Het gaat om wat kan je aanpassen, optimaliseren voor een groep of een individu op het werk om zowel de kwaliteit van de arbeid als de levenskwaliteit van het individu te verbeteren.
Voorbeelden
- Verbeteren van de werkomgeving (fris inrichten van de gemeenschappelijke ruimtes)
- Een teamoverleg energieker maken met een leuk gezondheidsinitiatief.
- Voorzien van een stille ruimte om geconcentreerd te kunnen werken.
- Wie heeft welke rol binnen deze ontwerpeis?
- Leidinggevenden
De directeur heeft de verantwoordelijkheid om te investeren in de fysieke en sociale werkomgeving. De directeur geeft (inhoudelijke en logistieke) ondersteuning aan de preventieadviseur en stelt een welzijnsambassadeur aan. De directeur beheert het budget om deze ontwerpeis uit te werken.
- Preventiemedewerker en welzijnsambassadeur
De preventiemedewerker en welzijnsambassadeur organiseren acties die bijdragen tot een fysiek en sociaal gezonde werkomgeving. Zij houden bij het opstellen van acties rekening met bestaande acties en koppelen daaraan eventueel nieuwe acties met het oog op het verbeteren van de werkomgeving.
- Interne preventieadviseur
De interne preventieadviseur ondersteunt de lokale preventiemedewerker en ambassadeur en geeft advies bij vragen omtrent het welzijn op het werk. De preventieadviseur zal bij de centrumbezoeken aandacht hebben voor de uitbouw van het lokale vitaliteitsbeleid. Dit thema is opgenomen in de globale risicoanalyse van de centra.
- Externe dienst PBW
De psychosociale preventieadviseurs van de externe dienst kunnen helpen bij het uitwerken van een lokaal actieplan rond preventie van pesten op het werk. Zij werken immers mee aan de evaluatie van het psychosociaal preventiebeleid. Tijdens de centrumbezoeken van de externe dienst wordt ook aandacht besteed aan deze ontwerpeis binnen het vitaliteitsbeleid van de lokale centra.
- Vertrouwenspersonen
De vertrouwenspersoon is bevoegd voor alle psychosociale risico’s, maar zijn rol beperkt zich tot de informele procedures. Hij heeft, binnen de grenzen van zijn opdracht, de verantwoordelijkheid mee bij te dragen in deze ontwerpeis, maar deze zal enkel ondersteunend zijn. Meer informatie over de rol van vertrouwenspersonen is hier terug te vinden.
- CLB-medewerkers
Elke medewerker speelt een rol voor het slagen van de initiatieven rond het fysieke en sociale welzijn. Elke medewerker kan ook steeds zélf initiatieven voorstellen aan de leidinggevende, de preventiemedewerker, de welzijnsambassadeur of de vertrouwenspersoon.
- Leidinggevenden
- Aanbevelingen
- Er wordt aandacht besteed aan de fysieke werkomgeving
Onder de fysieke werkomgeving zien we de elementen van risicobeheersing met onder meer hygiëne, verfraaiing van de werkplek, ergonomie en veiligheid.
- Er wordt aandacht besteed aan de sociale werkomgeving.
De werkomgeving moet het mogelijk maken om sociale contacten te onderhouden en niet geïsoleerd te geraken op het werk. Binnen deze aanbeveling wordt dus ingezet op het bevorderen van sociale contacten op het werk, open communicatie, … .
- Er wordt geïnvesteerd in goede arbeidsmiddelen (technisch, inhoudelijk, ICT, …).
De leidinggevende dient aandacht te besteden aan het voorzien van degelijke arbeidsmiddelen. Bij de bestelling van een arbeidsmiddel wordt de preventiemedewerker steeds betrokken.
- Er wordt zorg gedragen voor elkaar.
- Er wordt ruimte gegeven aan een goede samenwerking met het OC en het lokaal PBW.
- Er is een duidelijke procedure rond psychosociale risico’s op het werk.
Deze procedure werd opgenomen in het model van arbeidsreglement dat ontwikkeld werd door het Vrij CLB Netwerk.
- Er wordt aandacht besteed aan de fysieke werkomgeving
TOOLBOX | ||||||
Materiaal De inhoud van deze toolbox is opgedeeld in 3 delen. Het eerste deel bevat het materiaal dat ondersteuning geeft op niveau van de organisatie. Het tweede deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het team en het derde deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het individu (= CLB-medewerker).
|
||||||
Good practices uit toernee vital Hier zullen de good practices omtrent welzijn IN het werk, die verzameld werden tijdens de toernee vital, gepubliceerd worden. |
Ontwerpeis 3: : er is een welzijnsbeleid voor wat betreft het welzijn NAAST het werk
- Wat?
Ook de leefstijl naast het werk is van waarde voor het welzijn van een persoon. Hier dient dus ook op ingezet worden. In deze ontwerpeis wordt ingegaan op wat we individueel kunnen doen naast het werk (privétijd) zodat we sterker staan in ons werk. Dit heeft dus betrekking op het onderhoud en de verbetering van het beste instrument dat elke medewerker heeft: jezelf.
De balans tussen werk en privé is niet te onderschatten en speelt een heel belangrijke rol. Deze ontwerpeis is echter niet evident aan te pakken als werkgever. Hierbij gaat het om het onderhoud van of zoeken naar energie op vier dimensies of batterijen die je door welbepaalde activiteiten kan opladen of laten leeglopen:
- De fysieke batterij: beweging, voeding, stressbeheersing, slaap,…
- De zingevingsbatterij : streven naar duidelijke waarden, toewijding en studie.
- De mentale batterij: lezen, visualiseren, plannen, schrijven.
- De sociale batterij: dienstbaarheid, empathie, synergie, innerlijke zekerheid.
Voorbeelden
- Een fietstocht op zaterdag met de collega’s voor een goed doel.
- Een drink aansluitend na het werk met een interessante spreker over zelfzorg.
- Samen meedoen aan de Warmathon
- Welzijnseducatie, -screening, -coaching en opleidingen rond gedrag, waarden, persoonlijkheid, verantwoordelijkheidszin, stressmanagement, motivatie e.d.
- Wie heeft welke rol binnen deze ontwerpeis?
- Leidinggevenden
De leidinggevenden nemen hierbinnen hun rol van ‘Coach’ op en geven aandacht aan het welzijn van de medewerker naast het werk.
- Welzijnsambassadeurs en preventiemedewerkers
De welzijnsambassadeurs en preventiemedewerkers kunnen samen met de collega’s initiatieven nemen om na het werk samen iets te doen. Verder kunnen zij samen met een medewerker zoeken naar wat hen naast het werk zou kunnen helpen om de balans werk-privé terug in evenwicht te krijgen.
- CLB-medewerkers
Elke medewerker is het aan zichzelf verschuldigd goed voor zichzelf te zorgen zowel op het vlak van zijn werk als privé.
- Leidinggevenden
- Aanbevelingen
- Er wordt aandacht besteed aan lichamelijke vaardigheden.
Dit is de ‘fysieke batterij’. De items die binnen deze batterij aan de orde zijn, zijn beweging, voeding, stressbeheersing, …
- Er wordt aandacht besteed aan spirituele vaardigheden.
Dit is de ‘zingevingsbatterij’. De items die binnen deze batterij in de focus liggen zijn streven naar duidelijke waarden, toewijding en studie.
- Er wordt aandacht besteed aan de geestelijke vaardigheden
Dit is de ‘mentale batterij’. De items die binnen deze batterij aan de orde zijn, zijn lezen, visualiseren, plannen, schrijven.
- Er wordt aandacht besteed aan de sociaal-emotionele vaardigheden
Dit is de ‘sociale batterij’. De items die binnen deze batterij aan de orde zijn, zijn dienstbaarheid, empathie, synergie, innerlijke zekerheid.
- Er wordt aandacht besteed aan lichamelijke vaardigheden.
TOOLBOX | ||||||
Materiaal De inhoud van deze toolbox is opgedeeld in 3 delen. Het eerste deel bevat het materiaal dat ondersteuning geeft op niveau van de organisatie. Het tweede deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het team en het derde deel bevat materiaal dat ondersteuning geeft voor het individu (= CLB-medewerker).
|
||||||
Good practices uit toernee vital Hier zullen de good practices omtrent welzijn IN het werk, die verzameld werden tijdens de toernee vital, gepubliceerd worden. |